De beroepsverenigingen NIP en NVP, federatiepartners van de FGzPt, werken samen aan het programma Beroepenstructuur psychologische zorg. Jeanette Dijkstra is namens het College voorzitter van de werkgroep die het competentieprofiel en deskundigheidsgebied ontwikkelt van een nieuw beroep: de klinisch psycholoog-psychotherapeut. “Best een klus, maar we denken dat er inmiddels een document ligt waarin zowel de klinisch psychologen als de psychotherapeuten zich kunnen vinden.”

Doel van het programma Beroepenstructuur is om een eenvoudige en transparante structuur neer te zetten van de psychologische BIG-beroepen in de psychologische zorg. Daarmee ontstaat een solide basis voor betere (door)verwijzing van cliënten en betere kwaliteit van zorg. Sinds de start is het College Specialismen Gezondheidszorgpsycholoog en Psychotherapeut (CSGP) betrokken bij dit programma.

Logisch, zegt Dijkstra, klinisch (neuro)psycholoog en psychotherapeut en afdelingshoofd Medische Psychologie in Maastricht UMC en voormalig lid van het College: “Nieuwe specialismen, ook wel artikel 14-beroepen, kunnen alleen aangewezen worden door het College. Hier gaat het College dus echt over. Het is wel voor het eerst dat we al vanaf de eerste overwegingen betrokken zijn bij de ontwikkeling van een nieuw specialistisch beroep. In mijn ogen heeft dat zijn meerwaarde nu al bewezen: we waken er in de werkgroep voor om voorstellen te doen die niet aansluiten bij de regelgeving en ik kan College-collega’s nu al goed meenemen in onze overwegingen. Zo hopen we straks, als het voorstel voor het nieuwe beroep in het College wordt behandeld, er geen hobbels zijn die we hadden kunnen voorzien. Dat scheelt iedereen uiteindelijk een hoop tijd.”

Overlap tussen beroepen
Dijkstra: “Eigenlijk hebben we altijd een wat vreemde beroepenstructuur gehad. Er zit veel overlap in de verschillende beroepen en het is voor cliënten en verwijzers niet altijd duidelijk bij wie ze terecht kunnen voor welk probleem. Leg je de competentieprofielen van de klinisch psycholoog en de psychotherapeut naast elkaar, dan zie je ook veel overlap: psychotherapie is een deelgebied van de klinisch psycholoog, na het afronden van de opleiding tot klinisch psycholoog kan je je registratie als psychotherapeut aanvragen. Psychotherapeut is formeel een basisberoep, net als de gz-psycholoog, terwijl klinisch psycholoog een specialistisch beroep is. Ik denk dat psychotherapeuten zich nooit hebben thuis gevoeld binnen de artikel 3-basisberoepen, omdat ze op een specialistisch gebied werkzaam zijn; ze hadden dan ook al jaren de wens om een specialistisch beroep te worden.”

De werkgroep richt zich ook op het opstellen van een overgangsregeling voor de huidige beroepsbeoefenaren, die willen instromen in het nieuwe beroep. “Dat betekent wikken en wegen: je zoekt een compromis waarmee je het veld niet ontwricht en mensen hun zorgtaken kunnen blijven uitvoeren, maar waarmee je intussen de beroepenstructuur wel kunt aanpassen en voor iedereen helderder maakt.”

Overgangsregeling met vier pijlers
De overgangsregeling waar we in de werkgroep aan denken, is een trapsgewijze regeling. De psychotherapeuten die tevens gz-psycholoog zijn en die een flink aantal jaren werkervaring hebben als psychotherapeut, zouden we zonder nadere scholing direct willen laten instromen in het nieuwe specialisme.

Voor de groep psychotherapeuten die dan overblijft willen we kijken in hoeverre die al door eerdere bij-en nascholing of specifieke werkervaring voldoende expertise hebben op de pijlers diagnostiek, wetenschap en beleid, innovatie & management. De psychotherapeuten die daaraan voldoen, kunnen wat ons betreft ook direct instromen in het nieuwe specialisme. De psychotherapeuten die niet of nog niet op alle punten voldoen zullen nog wat moeten bijscholen op de pijlers om op het gewenste opleidingsniveau te komen.

De overgangsregeling is nog niet vastgesteld; de werkgroep is momenteel in overleg met de hoofdopleiders van de opleidingen klinisch psycholoog en psychotherapeut over de overgangsregeling. “Vóór de zomer van 2024 is ons werk klaar. Daarna gaan onze voorstellen de formele procedure in: eerst voor consultatie naar de beroepsverenigingen NIP en NVP en naar de adviesraad van het programma Beroepenstructuur, dan via de stuurgroep naar het College, vervolgens een consultatieronde voor het ontwerpbesluit van het College, waarin de overgangsregeling komt te staan. Met dat besluit moet uiteindelijk ook VWS instemmen. De ingangsdatum waar we nu op koersen is 1 januari 2026.” 

Mensen samenbrengen
Dijkstra vervult haar rol als voorzitter van de werkgroep met veel plezier: “Toen ik eraan begon, kreeg ik van verschillende kanten te horen: ‘Je krijgt vast te maken met een krachtenveld van belangen, dus veel succes gewenst!’. Maar zo heb ik het totaal niet ervaren. Ik vind het een voorrecht om mensen samen te brengen en dezelfde kant op te bewegen, vanuit een gemeenschappelijk doel: een duidelijk profiel en een goede overgangsregeling voor een nieuw beroep. Net als mijn collega-werkgroepleden denk ik dat we het veld daarmee een enorme dienst bewijzen.”